Dereceli maruz bırakma terapisi olarak da bilinen sistematik duyarsızlaştırma, Güney Afrikalı psikiyatrist Joseph Wolpe tarafından geliştirilen bir tür davranış terapisidir. Klinik psikoloji alanında, birçok insanın klasik koşullanmaya dayanan fobileri ve diğer anksiyete bozukluklarını etkili bir şekilde aşmasına yardımcı olmak için kullanılır ve hem bilişsel-davranışçı terapi hem de uygulamalı davranış analizinin aynı unsurlarını paylaşır. Davranış analistleri tarafından kullanıldığında, meditasyon (özel davranış / gizli şartlanma) ve nefes alma (kamusal davranış / açık şartlandırma) gibi karşı koşullandırma ilkelerini içerdiğinden, radikal davranışçılığa dayanır. Bununla birlikte, bilişsel psikoloji bakış açısından, bilişler ve duygular motor eylemleri tetikler.
Sistematik duyarsızlaştırma süreci üç adımda gerçekleşir. Sistematik duyarsızlaştırmanın ilk adımı, kaygı uyandıran uyaran hiyerarşisinin tanımlanmasıdır. İkinci adım gevşeme veya baş etme tekniklerinin öğrenilmesidir. Bireye bu beceriler öğretildiğinde, üçüncü aşamada, yerleşik korku hiyerarşisindeki durumlara tepki vermek ve bunları aşmak için kullanmalıdır. Bu sürecin amacı, bireyin hiyerarşinin her adımında nasıl başa çıkacağını ve korkunun üstesinden gelmesini öğrenmesidir.
Wolpe'nin bir bireyi başarılı bir şekilde duyarsızlaştırmak için belirlediği üç ana adım vardır.
Bir danışan, yılan fobisi nedeniyle bir terapiste başvurabilir. Terapist, sistematik duyarsızlaştırmanın üç adımını kullanarak danışana şöyle yardımcı olur:
Özel fobiler, genellikle sistematik duyarsızlaştırma ile tedavi edilen bir sınıf zihinsel bozukluktur. Kişiler bu tür fobiler yaşadıklarında (örneğin yükseklik, köpek, yılan, kapalı alanlar vb. korkular), korkulan uyaranlardan kaçınma eğilimindedirler; bu kaçınma da kaygıyı geçici olarak azaltabilir, ancak bununla başa çıkmanın uyarlanabilir bir yolu değildir. Bu bağlamda, hastaların kaçınma davranışları güçlendirilebilir - ki bu da edimsel koşullandırma ilkeleri ile tanımlanan bir kavramdır. Böylece, sistematik duyarsızlaştırmanın amacı, hastaların bu uyaran tolere edilinceye kadar kademeli olarak fobik uyarana maruz bırakarak kaçınma isteğinin üstesinden gelmesini sağlamaktır.3 Wolpe, sistematik duyarsızlaşmanın fobileri tedavi ederken% 90 başarılı olduğunu bulmuştur.4
1947'de Wolpe, Wits Üniversitesi kedilerinin kademeli ve sistematik maruziyetle korkularının üstesinden gelebileceğini keşfetti.5 Wolpe, Ivan Pavlov'un yapay nevrozlar üzerindeki çalışmalarını ve Watson ve Jones tarafından çocukların korkularının ortadan kaldırılması üzerine yapılan çalışmaları inceledi. 1958'de Wolpe, kedilerde nevrotik rahatsızlığın yapay indüksiyonu üzerine bir dizi deney yaptı. Nörotik hayvanların şartlanmalarını kademeli olarak tersine döndürmenin, nevrotik rahatsızlıklarını tedavi etmenin en iyi yolu olduğunu buldu. Wolpe, farklı beslenme ortamlarında nevrotik kedileri çözdü. Wolpe, bu beslenme tedavisinin insanlara genelleşmeyeceğini biliyordu ve endişe belirtilerini hafifletmek için bir tedavi yöntemi olarak bunun yerine gevşemeyi koydu.6
Wolpe, bir danışana gerçek kaygı uyandıran uyaranı sunduğunda gevşeme tekniklerinin işe yaramadığını buldu. Tüm nesneleri ofisine getirmek zordu çünkü endişe uyaran uyaranlar kimi zaman fiziksel nesneler değil, kavramlardı. Wolpe, danışanlarının, bugün uygulanan süreç gibi, kaygı uyaran uyaranı hayal etmelerini ya da kaygı uyaran uyaranların resimlerine bakmalarını sağlamaya başladı.7
Duyarsızlaştırma yaygın olarak en etkili terapi tekniklerinden biri olarak bilinir. Son yıllarda, sistematik duyarsızlaştırma, anksiyete bozuklukları için tercih edilen bir tedavi olarak daha az kullanılmaktadır. 1970 yılından bu yana sistematik duyarsızlaştırma konusundaki akademik araştırmalar azalmıştır ve mevcut odak noktası diğer terapilerdir. Ayrıca, sistematik duyarsızlaştırma kullanan klinisyenlerin sayısı da 1980'den beri azalmıştır. Düzenli olarak sistematik duyarsızlaştırma kullanmaya devam eden klinisyenler 1986'dan önce eğitim almış olanlardır. Sistematik duyarsızlaşma uygulayan psikologların sayısının azalmasının flooding, implosif terapi ve katılımcı modelleme gibi diğer tekniklerdeki artıştan kaynaklandığına inanılmaktadır.8
Öğrencilerin yüzde 25 ila 40'ı sınav kaygısı yaşamaktadır.9 Çocuklar, test kaygısı sonucu düşük benlik saygısı ve stres kaynaklı semptomlardan muzdarip olabilirler.10 Sistematik duyarsızlaştırma ilkeleri, çocuklar tarafından test kaygılarını azaltmaya yardımcı olmak için kullanılabilir. Çocuklar farklı kas gruplarını gererek ve gevşeterek kas gevşetme tekniklerini uygulayabilirler. Daha büyük çocuklar ve üniversite öğrencileri ile duyarsızlaştırmanın açıklanması sürecin etkinliğini artırmaya yardımcı olabilir. Bu öğrenciler gevşeme tekniklerini öğrendikten sonra, kaygı uyandıran bir hiyerarşi yaratabilirler. Sınav kaygısı için, bu maddeler yönleri anlamamak, zamanında bitirmek, cevapları düzgün bir şekilde işaretlemek, görevlere çok az zaman harcamak veya düşük performans içerebilir. Öğretmenler ve psikolojik danışmanlar çocuklara sistematik duyarsızlaştırma yöntemleri hakkında talimat verebilir.11
Orijinal kaynak: sistematik duyarsızlaştırma. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Wolpe, J. (1958). Psychotherapy by reciprocal inhibition. Stanford, CA: Stanford University Press. ↩
Mischel, W., Shoda, Y. & Ayduk, O. Introduction to Personality. John Wiley & Sons, Inc., 2008. ↩
Kazdin, A. E., & Wilson, G.T. (1978). Evaluation of behavior therapy: Issues, evidence and research strategies. Cambridge, MA: Ballinger. ↩
Wolpe, J. The practice of behavior therapy. New York: Pergamon Press, 1969. ↩
Dubord, Greg. "Part 12. Systematic desensitization." Canadian Family Physician 57 (2011): 1299+. Print. ↩
Rachman, S. Systematic Desensitization. Psychological Bulletin 67:2, 93–103. ↩
McGlynn, F., Smitherman, T., Gothard, K.. 2004 “Comment on the Status of Systematic Desensitization”. Behavior Modification, 28: 2, pp. 194–205. ↩
Cassady, J.C. (2010). Test anxiety: Contemporary theories and implications for learning. In J.C. Cassady (Ed.), Anxiety in schools: The causes, consequences, and solutions for academic anxieties (pp. 7–26). New York, NY: Peter Lang, ↩
Deffenbacher, J., & Hazaleus, S. (1985). Cognitive, emotional, and physiological components of test anxiety. Cognitive Therapy and Research, 9, 169180. ↩
Austin, J. Sue & Partridge, E. (1995). "Prevent school failure: Treat test anxiety." 'Preventing School Failure.' 40:1, 10–14. ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page